Teraryum, bir takım bitki türleri ve bazı hayvanlar için oluşturulan bir ekosistemdir. Modern teraryumların geçmişi 1830’lu yıllara dayanır. İngiliz botanist Nathaniel Bagshaw Ward, raslantısal bir şekilde kavanozların içinde bulunan topraktan yeşeren bitkilerin gelişimlerini izleme olanağı bulmuştur ve Londra’nın pis havası yüzünden hayatta kalamayan bitkilerini koruma amacıyla bu kavanoz sisteminden esinlenerek kendi yöntemini geliştirmiştir. Teraryumların ilk örneği olan bu sistemin adı Wardian Case olarak tarihe geçmiştir.
Günümüzde teraryumlar bazı egzotik, tropikal fazla nem isteyen bitkilerin bakılması için, bazı sürüngenler için yaşam alanı olarak kullanılmaktadır. Teraryumlar her ne kadar birer hoş dekor objesi olsa da aslında bir ekosistem oldukları unutulmamalıdır.
Günümüzde teraryumlar seçilen bitkilere göre açık ya da kapalı sistem olarak hazırlanabilir. Bitki seçimi yaparken de öncelikli olarak teraryumunuza nasıl bakmak istediğinize karar vermelisiniz. Daha güneşli alanlar için sulama oranı da kapalı sisteme göre daha az olan kaktüs veya sukulent teraryumları seçebilir ya da daha gölge alanlar için nem seven bitkilerden hazırlanan bir kapalı sistem teraryum edinebilirsiniz.
Unutulmamalıdır ki bazı bitkiler havayı ışıktan bile çok sever. Sukulent seçerken Sempervivum gibi havadar yerleri seven sukulentleri teraryumunuza koyup sonra öldüğüne üzülmeyin. Bitki seçmeden önce iyice araştırarak yapmak istediğiniz teraryuma en uygun olanları listeleyin ve camınızı, içerisine koyduğunuz toprağı bitkinin ihtiyaçlarına göre hazırlayın.
IŞIK
Kapalı ya da açık fark etmeden teraryumların hepsi için ışık konusunda dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. Teraryumlar, cam bir dış yüzeye sahip olmalarından dolayı asla direk güneş ışığı alan pencere önlerine koyulmamalıdır. Pencere camından yansıyan güneş, teraryum camına da yansıma yaptığı takdirde içinde bulunan bitkileriniz yanma tehlikesiyle karşılaşır. Bu sebeple teraryumunuzu aydınlık ama direk güneş ışığı almayan bir yere koymanız daha iyidir.
Belirli zaman aralıklarında teraryumun yönünü değiştirmek, içindeki bitkilerin eşit şekilde büyümesini sağlar.
SULAMA
Teraryum nasıl sulanır en çok karşılaştığımız soru diyebilirim.
Bu konuya da şöyle açıklık getirelim.nem ölçer Her bitkinin ihtiyacı olan bir nem, su oranı vardır. Teraryumunuza koyduğunuz bitkinin isteğine göre teraryum sulaması yapmalısınız. Ama bu mantık kapalı sistemlerde pek geçerli değildir. Kapalı sistem teraryum, içerisindeki suyun buharlaşması ve tekrar toprağa dönmesini esas aldığından çok az sulama ile uzun süre bitkilerin su ihtiyacını karşılayabilir. Teraryumun bulunduğu alana da bağlı olarak sulama oranına sizin gözlem yaparak karar vermeniz gerekir. Örneğin içerisinde Fittonya, Sarmaşık ve Arap saçı bulunan kapalı sistem bir teraryumunuz var. Bu bitkilerin hepsi nemli ortam sevdiğininden, toprağın nem oranını hep yüksek tutmalısınız. Bu konuda nasıl karar vereceğinizi bilmiyorsanız, internet üzerinden, bir petshop’tan ya da bizden nem ölçen küçük bir alet edinip teraryumunuzun bir köşesine koyarak kendinize bir kılavuz oluşturabilirsiniz. Eğer teraryumunuzun camında çok fazla damlacık oluyorsa bu çok suladığınız anlamına gelir ve bir kaç saat kapağını açık bırakarak nemin dışarı çıkmasını sağlamanız gerekir.
Açık sistem kaktüs teraryumlarında ise bir kaktüsün ne kadar suya ihtiyacı varsa sulama da o ölçüde yapılmalıdır. Klasik kaktüs sulama sistemini devam ettirmek mantıklıdır. Yaz aylarında kaktüsler uyanır ve bazısı çiçek açar, bu dönemlerde daha fazla su, kış aylarında ise çok az sulama yapılmalıdır.
Havalandırma
Kapalı sistem teraryumlar muhakkak havalandırmaya ihtiyaç duyar. Çok sıcak ya da çok soğuk olmayan ortamlarda ve zamanlarda teraryum kapağınızı açarak havalandırmalısınız. Havalandırmadan yıllarca kapalı kalan teraryumlardan her zaman bahsedilir fakat bitkilerin sağlıklı gelişimi için biz teraryumunuzu belli zamanlarda havalandırmanızı öneriyoruz. Bu hem fazla nemin dışarı çıkması açısından hem de teraryumun içindeki gaz döngüsünün değişmesi açısından önemlidir.
Bakım
Teraryumunuzu ilk yaptıktan sonra sistemin oturma sürecinde bakımını iyi yapmalısınız. İlk dikimde fazla neme dayanamayan bitkiler çürüme yapabilir. Teraryum içerisinde bu bitkileri barındırmamalı ve çürüyenleri çıkarmalısınız. Bitkilerinizin aşırı büyümesi durumunda ise bir makas yardımıyla budama yapabilir ve budadığınız bitkileri başka bir saksıda köklendirerek terkar teraryumunuza dikebilir ya da farklı bir yerde büyütebilirsiniz.
Teraryumunuzun sağlıklı büyümesi sizin gözlemlerinizle mümkündür. Sabırlı olun ve bitkilerinizin ihtiyaçlarını anlamaya çalışın. Bitkilerin görünümüne dikkat edin ve sağlıklı büyüme koşullarını yakaladığınızda neyi doğru yaptığınızı not edin. Teraryumunuzun gelişimini belirli aralıklarla tarih yazarak not etmek gözlemlerinizi değerlendirmenizi kolaylaştıracaktır.
